استیل ضد زنگ چیست؟

نویسنده HostiranAdmin 28 مهر 1397 0 نظر

مقدمه‌ای بر محبوب‌ترین فلز جهان

فولاد ضد زنگ یا استیل ضد زنگ، درواقع یک اصطلاح عمومی است که به انواع مختلف استیل اشاره دارد. همانند انواع دیگر استیل، استیل ضد زنگ عمدتاً از آهن و کربن در فرایند دومرحله‌ای ساخته‌شده است.

اما آنچه استیل ضد زنگ را از سایرین متمایز می‌کند، افزودن کروم (Cr) و سایر عناصر آلیاژی مانند نیکل (Ni) برای ایجاد یک محصول مقاوم در برابر خوردگی است.

فلز پایه برای ساخت استیل ضد زنگ، آهن است. هنگامی‌که سنگ‌آهن به‌صورت مصنوعی و به شکل خالص برای ساخت استیل دست‌کاری می‌شود، ناپایدار شده و به‌راحتی با اکسیژن مجدداً ترکیب می‌شود.

هنگامی‌که کروم به استیل اضافه می‌شود، اکسید کروم تشکیل می‌شود که به‌عنوان یک سطح محافظ برای جلوگیری ایجاد زنگ‌زدگی ناشی از رطوبت و هوا که برای استیل معمولی اتفاق می‌افتد، عمل می‌کند. کروم در مقادیری از 10.5 تا 30 درصد بسته به کاربرد یا محیطی که استیل در آن مورداستفاده قرار می‌گیرد، اضافه می‌شود.

بیش از 100 نوع مختلف از استیل ضد زنگ وجود دارد، اما می‌توان آن‌ها را به پنج نوع عمده دسته‌بندی کرد:

  • استیل آستنیتی Austenitic

نوعی از استیل ضد زنگ است که به‌طور گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع استیل در برابر خوردگی و حرارت دارای مقاومت عالی است و علاوه بر این در طیف گسترده‌ای از درجه دما دارای خواص مکانیکی خوبی است. استیل آستنیتیک در لوازم‌خانگی، لوله‌کشی صنعتی و کشتی، ساخت‌وساز و نمادهای معماری مورداستفاده قرار می‌گیرد.

  • استیل ضد زنگ فریتی (Ferritic stainless steel)

 Ferrite دارای خواص مشابهی با استیل نرم (شایع‌ترین نوع استیل) است، اما مقاومت آن در برابر خوردگی و گرما بهتر است. استیل فریتی معمولاً در ماشین‌های لباسشویی، دیگ‌های بخار و معماری داخلی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

  • استیل ضد زنگ مارتنزیتی (Martensitic stainless steel)

 این نوع استیل بسیار سخت و قوی است، هرچند که مانند استیل آستنیتی یا فریتی در برابر خوردگی مقاوم نیست. استیل ضد زنگ مارتنزیتی حاوی حدود 13٪ کروم است و برای ساخت چاقو و تیغه توربین استفاده می‌شود.

  • استیل ضد زنگ دوپلکس (Duplex stainless steel)

ترکیبی از استیل‌های آستنیتی و فریتی است و استفاده از هر دوی این استیل‌ها در ساخت آن موجب قوی و انعطاف‌پذیر بودن آن شده‌اند. استیل دوپلکس در ورق کاغذ، خمیرکاغذ، صنایع کشتی‌سازی و پتروشیمی استفاده می‌شود. نمونه‌های جدید این نوع استیل برای طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها توسعه می‌یابند.

  • استیل مارتنسیتیک یا نیمه آستنیتی (Martensitic or semi-austenitic steels)

 این نوع استیل همچنین می‌تواند ازنظر سختی در گروه استنلس استیل‌ها طبقه‌بندی شود. این استیل‌ها با اضافه کردن عناصری مانند آلومینیوم، مس و نیوبیم بسیار قوی می‌شوند.

 

مقاومت در برابر خوردگی مزیت اصلی استیل ضد زنگ است، اما قطعاً این تنها ویژگی آن‌ها نیست. استیل ضد زنگ همچنین:

  • در برابر دمای بالا و پایین مقاوم است.
  • به‌راحتی ساخته می‌شود.
  • قوی و بادوام است.
  • نگهداری و نظافت آن آسان است.
  • عمر زیاد همراه با هزینه پایین در چرخه زندگی دارد.
  • جذاب و زیبا است.
  • سازگار با محیط‌زیست بوده و قابل بازیافت است.

علاوه بر کروم، استیل ضد زنگ با آلیاژهای سیلیکون، نیکل، کربن، نیتروژن و منگنز نیز ساخته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، نیتروژن، خواص کششی مانند انعطاف‌پذیری را بهبود می‌بخشد. نیکل به استیل آستنیتی اضافه‌شده است تا انعطاف‌پذیری آن را بهبود بخشد.

این آلیاژها در مقادیر و ترکیبات مختلف به‌منظور تکمیل برنامه‌های کاربردی خاص استفاده می‌شوند و به همین دلیل برای تولیدکنندگان استیل ضد زنگ بسیار مهم است تا بررسی شود که درصد صحیح هر آلیاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد.

دو تکنولوژی درزمینه تولید این نوع استیل وجود دارد که امکان تجزیه‌وتحلیل عناصر موردنیاز برای تولید استیل ضد زنگ باکیفیت بالا را ارائه می‌دهند؛ این دو فناوری عبارت‌اند از : فلورسانس اشعه ایکس (XRF) و طیف‌سنجی انتشار نوری (OES).

XRF دستی، یک فناوری بسیار ارزشمند در بازار فلزات اوراقی محسوب می‌شود. استیل ضد زنگ 100درصد قابل بازیافت است و بنابراین مقدار زیادی از این نوع استیل باید در انبار قراضه‌ها ارزیابی شود.

  • آنالیزورهای دستی XRF

این آنالیزورها، مقدار بسیار ارزشمند خود را به‌منظور بازیافت فلزات قراضه به ارمغان می‌آورند؛ زیرا این روش یک روش تست دقیق و غیر مخرب است که بدون نیاز به آماده‌سازی نمونه می‌تواند یک نمونه فلزی را در عرض چند ثانیه تجزیه‌وتحلیل کند. به عبارت بهتر، با استفاده از XRF، قطعه ضد زنگ استیل می‌تواند به‌سرعت تجزیه‌وتحلیل شده و بر اساس درجه و نوع مرتب‌سازی شود.

  • فناوری OES

OES یک فناوری قوی، قابل‌اعتماد است که به‌طور گسترده‌ای برای تجزیه‌وتحلیل فلزات و آلیاژهای آزمایشگاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در مقایسه با آنالیزورهای احتراق سنتی، OES تجزیه‌وتحلیل سریع‌تر عناصر را با دقت بالا در آهن و استیل، آلومینیوم، مس، منیزیم، فلزات گران‌بها و دیگر فلزات یا آلیاژهای ویژه انجام می‌دهد.

در واقع، OES توانایی خود را به‌منظور ارائه کنترل کارآمدتر فولاد با ارائه تحلیل دقیق نمونه در طی فرایند تولید نشان داده است.

افزودن نظر